Ι.Ν. Παναγίας Παραβουνιώτισσας

 1. Η  ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ

 Α. ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ  ΤΩΝ  ΜΝΗΣΤΡΩΝ(ΑΡΡΑΒΩΝΟΣ)

Παλιότερα η ακολουθία του αρραβώνα γινόταν ξεχωριστά από το γάμο. Σήμερα τελούνται μαζί.Ο αρραβώνας είναι το προοίμιο του στεφανώματος. Ο Ιερέας παραλαμβάνει τους μελλόνυμφους από το νάρθηκα και καθώς ψάλλεται το «Ἄξιον ἐστι ...», τους «εἰσοδεύει» ἐν πομπῇ στο κέντρο του ναού, όπου ήδη έχει τοποθετηθεί ειδικό τραπέζι, που επέχει θέση Αγίας Τράπεζας, με όλα τα σύμβολα του γάμου και του αρραβώνα: δακτυλίδια, στέφανα, Ευαγγέλιο, κοινό ποτήριο. Η πομπή έχει την έννοια ότι ο ιερέας εισάγει τους μνηστευόμενους στο ναό ως παιδιά της Εκκλησίας με κάθε επισημότητα και ανάμεσα σ' όλους τους πιστούς. Όλη η Εκκλησία επικροτεί το γάμο και εύχεται και γιορτάζει τη σύσταση της μικρής νέας «κατ' οἶκον Ἐκκλησίας». Έτσι ο γάμος γίνεται υπόθεση της Εκκλησίας και δεν είναι απλά μία  οικογενειακή τελετή.

ΕΠΙΔΟΣΗ-ΑΛΛΑΓΗ  ΔΑΚΤΥΛΙΔΙΩΝ

Μετά τα Ειρηνικά ακολουθούν 3 ευχές. Μετά τη 2η ευχή(Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν ὁ τὴν ἐξ ἐθνῶν...) γίνεται η επίδοση και η αλλαγή των δακτυλίων:αυτή η πράξη αποτελεί την «ψυχή»της ακολουθίας του αρραβώνα. Ο Ιερέας παίρνει τα 2 δακτυλίδια από το τραπέζι και τα ευλογεί σταυροειδώς 3 φορές στο Ευαγγέλιο λέγοντας: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρός...» Κατόπιν ξεκινώντας από τον άνδρα λέγει το «Ἀρραβωνίζεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ...» (3 φορές) και σταυρώνει κάθε φορά με τα δακτυλίδια τα κεφάλια των μελλονύμφων. Μετά από κάθε σταύρωση και στη φράση «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρός...» σταυρώνει όλο το σώμα του άνδρα, ο οποίος στο τέλος ασπάζεται τα δακτυλίδια. Το ίδιο ακριβώς γίνεται και με τη γυναίκα: «Ἀρραβωνίζεται ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ...» (3 φορές). Κατόπιν ο ιερέας θέτει αντίστοιχα τα δακτυλίδια στον παράμεσο του δεξιού χεριού των μελλονύμφων και ο παράνυμφος τα αλλάσσει σταυροειδώς. Η ανταλλαγή των δακτυλίων συμβολίζει την αλληλοσυμπλήρωση των ελλείψεων του ενός από τις ικανότητες του άλλου. Τα δακτυλίδια εκφράζουν την υπόσχεση που δίδουν ο άνδρας και η γυναίκα για σύναψη γάμου. Είναι επίσης σύμβολο καθαρότητας, τιμής, σταθερότητας, αμοιβαίας εμπιστοσύνης, αλληλοκατανόησης και αλληλοπροσφοράς των συζύγων.

Β. ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ  ΤΟΥ  ΓΑΜΟΥ(ΣΤΕΦΑΝΩΜΑΤΟΣ)

Με το «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός...» αρχίζει η ακολουθία του στεφανώματος. Ο ιερέας προσφέρει το Ευαγγέλιο στους μελλόνυμφους για να το ασπασθούν.

ΑΡΜΟΣΗ( ΣΥΖΕΥΞΗ) ΧΕΡΙΩΝ

 Μετά τα Ειρηνικά ακολουθούν 3 ευχές.Στην 3η ευχή «Ὁ Θεὸς ὁ ἅγιος,ὁ πλάσας ἐκ χοὸς τὸν ἄνθρωπον..», που λέγεται  και  ευχή  συζεύξεως,στο  σημείο  «καὶ ἅρμοσον τὸν δοῦλον σου(τόνδε) καὶ τὴν δούλην σου(τήνδε)...», γίνεται η άρμοση των χεριών των νεονύμφων. Αυτή η πράξη δείχνει «το τέλειον της ενώσεως», την αδιάσπαστη δηλαδή ένωση, τη συνυπευθυνότητα και την ολοκληρω­τική ψυχοσωματική ένωση των συζύγων ενώπιον μάλιστα Θεού και ανθρώπων. Ο  Θεός είναι τελικά που προσφέρει τον ένα σύζυγο στον άλλον.

ΣΤΕΨΗ

Η στέψη είναι η κορύφωση της ακολουθίας και η ιερότερη στιγμή του γάμου. Ο ιερέας παίρνει τα στέφανα από το Ευαγγέλιο που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι στο κέντρο του ναού και στεφανώνει τους συζύγους. Συγκεκριμένα κρατά ο ιερέας στο δεξί του χέρι τα 2 στέφανα και κάνει με αυτά το σημείο του σταυρού στο κεφάλι του νυμφίου λέγοντας 3 φορές: «Στέφεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ(τάδε )τὴν δούλην τοῦ Θεοῦ(τήνδε)...».  Κάθε φορά στο τέλος αυτής της πράξης σταυρώνει με τα στέφανα ολόκληρο το σώμα του νυμφίου. Το ίδιο κάνει κατόπιν και στη νύμφη λέγοντας το: «Στέφεται ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ...». Ακολούθως θέτει τα στέφανα στα κεφάλια τους, τους ευλογεί και ψάλλει 3 φορές το: «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν δόξῃ καὶ τιμῇ στεφάνωσον αὐτούς...». Ο στίχος αυτός παρουσιάζει τον άνθρωπο ως βασιλέα της κτίσης, άρχοντα του κόσμου και εξουσιαστή των έργων των χειρών του Θεού.Εν τω μεταξύ ο παράνυμφος την ώρα της ψαλμωδίας στέκεται πίσω από τους συζύγους και αλλάζει 3 φορές σταυροειδώς τα στέφανα, έτσι ώστε το δεξί χέρι να βρίσκεται πάντα στο κεφάλι του άνδρα και το αριστερό χέρι στο κεφάλι της γυναίκας. Τα  στέφανα του γάμου δείχνουν το βασιλικό μεγαλείο που είχε ο άνθρωπος στον παράδεισο. Οι σύζυγοι γίνονται ξανά άρχοντες της γης και συνδημιουργοί του Θεού στο έργο της ζωής. Επιβραβεύονται επίσης οι  νεόνυμφοι για την αγνότητά τους, την καθαρότητά τους και καλούνται, όπως οι Άγιοι και οι μάρτυρες, να προσανατολίσουν τη ζωή τους προς τη Βασιλεία του Θεού. Να φθάσουν σ'αυτήν όχι με άδεια χέρια αλλά με τα δώρα του Πνεύματος, δηλαδή τη δόξα και την τιμή.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ-ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

Μετά τη στέψη ακολουθεί το προκείμενο του Αποστόλου, (Πρὸς Ἐφεσίους, 5, 20-33) όπου γίνεται λόγος για τις σχέσεις των συζύγων. Οι σύζυγοι γίνονται ένα σώμα «σάρκα μία», όπως και η Εκκλησία αποτελεί ένα σώμα με το Χριστό. Ο άνδρας είναι η «κεφαλή»της γυναίκας, όπως και ο Χριστός  είναι  «κεφαλή»  της   Εκκλησίας. Ο  άνδρας  πρέπει   να  αγαπά   τη γυναίκα του και ταυτόχρονα να την προσέχει σαν τον εαυτό του. Πρότυπό του θα πρέπει να είναι η αυτοθυσία του Χριστού για την Εκκλησία. Από την άλλη, η γυναίκα πρέπει να αγαπά και να σέβεται τον άνδρα της, κατά το πρότυπο της ανταπόκρισης της Εκκλησίας στην προσφερόμενη αγάπη του Χριστού. Η φράση «ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα» δεν εννοεί δουλικό φόβο, αλλά αφορά την τιμή και το σεβασμό προς τον άνδρα, τον υπεύθυνο αρχηγό της οικογένειας. Έτσι χαίρονται ἐν παντί, πάντοτε.

 Το Ευαγγέλιο (Κατὰ Ἰωάννην, 2, 1-11) αναφέρεται στο θαύμα  του γάμου της Κανά, όπου ο Χριστός μετέβαλε το νερό σε κρασί. Με το θαύμα αυτό ο Ιησούς δείχνει ότι, όπως μετέβαλε το νερό σε κρασί, μπορεί ανάλογα να μεταβάλει τα δυσάρεστα σε ευχάριστα, τη θλίψη σε χαρά, την επιβίωση σε ζωή. Διδάσκει ο Χριστός με την παρουσία Του το καινούριο στοιχείο που χρειάζεται ο γάμος για να επιζήσει, δηλαδή την αγάπη.

ΚΟΙΝΟ  ΠΟΤΗΡΙΟ

Μετά το «Πάτερ ἡμῶν» και την ευχή του κοινού ποτηρίου, ο ιερέας δίδει στους νεόνυμφους να πιουν από 3 φορές ο καθένας από το κοινό ποτήριο. Η πράξη αυτή έχει την έννοια να μας θυμίζει ότι ως την εποχή της Τουρκοκρατίας, ο γάμος γινόταν μέσα στη Θεία Λειτουργία και οι νεόνυμφοι κοινωνούσαν. Με την κρίση που διέρχεται σήμερα ο γάμος, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να ξανασυνδεθεί με τη Θεία Ευχαριστία. Ο ευχαριστιακός τρόπος ζωής σπάει το φράγμα του εγωισμού και εμπνέει την αγάπη που ενώνει, και αντί του Εγώ του κάθε συζύγου δημιουργεί το συζυγικό Εμείς. Το κοινό ποτήριο συμβολίζει επίσης την κοινή συμμετοχή στις χαρές και τις λύπες που θα συναντήσουν.

ΙΕΡΟΣ  ΧΟΡΟΣ

Ο ιερέας «εἰσοδεύει» τους νεόνυμφους 3 φορές γύρω από το τραπέζι, σε σχήμα κύκλου ψάλλοντας μαζί με τους ψάλτες 3 τροπάρια: «Ἡσαΐα χόρευε...»,  «Ἅγιοι μάρτυρες...» και «Δόξα σοι Χριστέ...». Ο παράνυμφος κρατά από πίσω τα στέφανα. Ο κυκλικός χορός συμβολίζει τη νοσταλγία του παραδείσου και την αναζήτηση της αιωνιότητας. Εκφράζει τη φυσική χαρά και το πανηγυρικό αίσθημα.  Το ρύζι έχει την  έννοια της ευχής για το ρίζωμα των νεονύμφων.

ΑΝΑΛΗΨΗ ΤΩΝ ΣΤΕΦΑΝΩΝ

Με την ευχή του ιερέα «Ἀνάλαβε τούς στεφάνους αὐτῶν ἐν τῇ βασιλείᾳ σου ἀσπίλους καὶ ἀμώμους καὶ ἀνεπιβουλεύτους διατηρῶν εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων», γίνεται η άρση και ανάληψη των στεφάνων από τα κεφάλια των νεονύμφων. Τα στέφανα δηλαδή παραδίδονται από τον ιερέα στο Θεό για να τα διαφυλάξει αμόλυντα στους αιώνες, στη Βασιλεία Του.

ΑΠΟΛΥΣΗ  ΤΗΣ  ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ  ΤΟΥ  ΓΑΜΟΥ

Λύονται τα αρμοσμένα χέρια των νεονύμφων με το Ιερό Ευαγγέλιο. Ο συμβολισμός της πράξης είναι ωραίος και φανερός:Ο Χριστός, ο οποίος διά του ιερέως ένωσε τα χέρια των νεονύμφων, τώρα πάλι ο ίδιος τα χωρίζει παραμένοντας όμως ο ίδιος μεταξύ τους και συνδέοντάς τους σε ιερό και αναπόσπαστο σύνδεσμο.

2.ΧΡΗΣΙΜΕΣ  ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

 Η  ΔΥΝΑΜΗ  ΤΩΝ  ΙΕΡΩΝ  ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ

Το πρώτο που χρειάζεται το ανδρόγυνο είναι να συμμετέχει στην αναπλαστική δύναμη των Θείων Μυστηρίων:Θεία Εξομολόγηση και Σώμα και Αίμα Χριστού. Ο  Νώε  κατασκεύασε  την  Κιβωτό  και  ο  Χριστός  ίδρυσε  την Εκκλησία σαν μία άλλη Κιβωτό. Δεν υπάρχει σωτηρία έξω από την Κιβωτό. Ο καλός Πνευματικός θα βοηθήσει τους 2 συζύγους την ώρα της κρίσης να συγχωρεθούν, να στηριχθούν στην 1η τους αγάπη, που είχαν όταν ξεκίνησαν, να ζήσουν μέσα στην Εκκλησία σαν αληθινά παιδιά του Θεού.

ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Η προσευχή είναι η αναπνοή, ο πνεύμονας της υπάρξεώς μας. Είναι ένα φάρμακο πολυδύναμο, θεραπευτικό για πολλά κακά.  Διώχνει το άγχος και απλώνει μέσα στην καρδιά και στο νου μια γλυκειά ειρήνη. Τότε η συμπεριφορά μας δεν είναι άγρια, ούτε θρασεία, αλλά απλή, σεβάσμια  και προσεκτική, χωρίς από την άλλη να χάνει τον  αυθορμητισμό της.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ-ΔΙΑΛΟΓΟΣ

 Τα σύγχρονα ζευγάρια τα κυνηγάει ο χρόνος και οι πολλές μέριμνες. Όταν η γυναίκα πνίγεται στις φροντίδες του σπιτιού, στην υπέρ-καθαριότητα, στην υπερπροστασία των παιδιών(ή στη δουλειά της) και δεν τα παρατάει όλα για να προσέξει το σπουδαιότερο, τον άνδρα της να του δείξει το τρυφερό της παρόν... Όταν ο άνδρας αποβλακώνεται από την τηλεόραση ή τρέχει σαν τρελός στο καφενείο, στο ποδόσφαιρο...Πού να βρουν χρόνο να ιδωθούν μεταξύ τους;Και όμως. Η 1η μέριμνά τους πρέπει να είναι να διαθέτουν χρόνο, τον περισσότερο χρόνο της ζωής τους, ο ένας για τον άλλο.Το μεγαλύτερο κακό το κάνει η ακοίμητη τηλεόραση, αυτός ο ληστής, αυτή η κακή δασκάλα μέσα στην οικογένεια.

ΥΠΟΜΟΝΗ-ΚΑΛΟΣ ΛΟΓΟΣ

Παλιότερα τα ανδρόγυνα είχαν πολλή υπομονή, συγκατάβαση και εγκαρτέρηση. Σήμερα η μεγάλη αυτή και σωτήρια αρετή έγινε δυσεύρετη. Μιας γυναίκας ο άντρας χαρτόπαιζε όλη τη νύκτα. Κι αυτή είχε τόση καλοσύνη και υπομονή που τον περίμενε προσευχόμενη στην Παναγία μας και δεν έτρωγε για να φάνε μαζί αργά μετά τα μεσάνυχτα. Και στο τέλος η υπομονή της βραβεύτηκε: ''Γυναίκα'', της είπε κάποια μέρα, ''τέρμα το πάθος με το χαρτί. Εγώ το γαϊδούρι ξενυχτούσα χαρτοπαίζοντας και εσύ με περίμενες και ούτε μια φορά δεν μου είπες μια κακή κουβέντα.Από τώρα θα γίνω Χριστιανός πατέρας και σύζυγος. Συγχώρα με''.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ  ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗ  ΤΗΣ  ΜΗΤΕΡΑΣ  ΣΤΑ  ΠΑΙΔΙΑ

Πολλές γυναίκες φροντίζουν υπερβολικά τα παιδιά τους, προσκολλώνται σ'αυτά και παραμελούν τον άνδρα τους. Αυτό είναι λάθος.Πρώτα η καρδιά της γυναίκας και η αγάπη της και η λαχτάρα της πρέπει να είναι για τον άνδρα της, με τον οποίο ετεκνοποίησε και χωρίς τον οποίον  δεν θα υπήρχαν τα παιδιά. Πρώτα τον άνδρα θα προσέχει η γυναίκα και τα παιδιά της δεν θα πάψει να τα περιποιείται. Στην  Καινή  Διαθήκη   διαβάζουμε: κεφαλή της γυναικός είναι ο άνδρας της. Δεν λέει κεφαλή της γυναίκας είναι τα παιδιά της.

ΚΟΙΝΗ  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Χρειάζεται οι σύζυγοι να συζητούν με πνεύμα ειρήνης και ταπεινοφροσύνης και να έχουν κοινή γραμμή σε όλα τα θέματα. Όχι ακρότητες. Να ακολουθούν τη μέση οδό. Να μην λέει ο ένας π.χ. : ''διακοπή των σχέσεων με τα πεθερικά'' και ο άλλος : ''παθολογική αγάπη και εξάρτηση μέχρι βηχός''. Όσον αφορά τους ξένους να προσέξουν οι σύζυγοι να μην μεταβάλλουν το σπίτι τους σε ξέφραγο αμπέλι. Ως προς τους γονείς και τα πεθερικά: Κατ'αρχήν γονείς και πεθερικά πρέπει να καταλάβουν ότι κάθε επέμβαση στο ζευγάρι κάνει κακό.Το ανδρόγυνο από την πλευρά του να αγαπά και να σέβεται τους γονείς και τα πεθερικά, σύμφωνα με το Νόμο του Θεού, αλλά να μην εξαρτώνται από εκείνους. Οι καλοί σύζυγοι είναι ανεξάρτητοι απ'όλους και καμιά εξάρτηση, ούτε η συγγενική με τους γονείς και τα πεθερικά δεν τους δεσμεύει. Όμως η μεταξύ τους εξάρτηση είναι ζωτική και αναπόδραστη. Όχι  μόνο εξάρτηση χρειάζεται μεταξύ τους, αλλά απόλυτη εφαρμογή, όπως 2 ωραία πλανεμένα σανίδια του ξυλουργού, όπως λέει και η ευχή του γάμου «ἅρμοσον τὸν δοῦλον Σου...καὶ τὴν δούλην Σου».Ο  σύζυγός  σου είναι  ο  δεύτερος  εαυτός  σου.

''ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ  ΧΑΡΑΚΤΗΡΩΝ''

Λένε μερικοί ότι η διαφορά των χαρακτήρων είναι μειονέκτημα. ΛΑΘΟΣ.Πλεονέκτημα είναι. Μπορούσε ο Φιλάνθρωπος Θεός να μας πλάσει όλους με την ίδια  ιδιοσυγκρασία, με τον ίδιο χαρακτήρα ''κλωνοποιημένους'', αντίγραφα και να μην υπάρχει ποικιλία. Αλλά δεν το έκανε, γιατί η ποικιλία έχει χάρη και ομορφιά. Ο ένας συμπληρώνει και αναπληρώνει τον άλλο αρμονικά.

3. ΕΚΔΟΣΗ  ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ

Ο θρησκευτικός γάμος τελείται ύστερα από άδεια που εκδίδει ο Μητροπολίτης. Οι ενδιαφερόμενοι πηγαίνουν στην Ενορία της νύφης και συναντούν τον Εφημέριο. Απαιτούνται τα εξής δικαιολογητικά:

1. Πιστοποιητικό αγαμίας για τον καθένα από τους μελλόνυμφους. Εκδίδεται από την Ενορία εκάστου. Αν κάποιος είναι διαζευγμένος ή πέθανε ο πρώτος σύζυγος απαιτείται είτε διαζευκτήριο, είτε πιστοποιητικό θανάτου.

2.Πιστοποιητικό ασχέτου συγγενείας. Το εκδίδει ο Εφημέριος της Ενορίας της νύφης, με δύο μάρτυρες ή με υπεύθυνη δήλωση των ενδιαφερομένων, ότι δεν έχουν μεταξύ τους συγγένεια από αυτές που εμποδίζουν το γάμο*.

3. Αίτηση που συμπληρώνεται την ίδια ώρα από τον Εφημέριο της νύφης και υπογράφεται από τους 2 μελλόνυμφους.

4.Απόκομμα εφημερίδος όπου δημοσιεύθηκε η προαναγγελία του γάμου.

5.Για όλα καταβάλλεται τέλος χαρτοσήμων και κληρικοσήμων.

•      Την άδεια εκδίδει η Ιερά Μητρόπολη από όπου την παραλαμβάνουν οι ενδιαφερόμενοι πριν από το γάμο τους και την καταθέτουν στον Εφημέριο της Ενορίας της νύφης, όπου θα τελεσθεί ο γάμος.
•     Αν ο γάμος τελεσθεί σε άλλη Εκκλησία -πράγμα που πρέπει να αποφεύγεται- τότε ο Εφημέριος της Ενορίας της νύφης δίδει γραπτή άδεια στον Εφημέριο της Ενορίας που θα τελεσθεί ο γάμος,  να τελέσει το Μυστήριο.
•      Μετά το γάμο επαναφέρεται στον Εφημέριο της Ενορίας το πιστοποιητικό τελέσεως του γάμου, ώστε να γραφεί στα Μητρώα και να δοθεί αντίγραφο για τη δήλωση του γάμου και στο Ληξιαρχείο.
•      Σε περίπτωση που έχει προηγηθεί πολιτικός γάμος και υπάρχει επιθυμία τελέσεως και θρησκευτικού γάμου, τότε απαιτείται και η ληξιαρχική πράξη τελέσεως του πολιτικού γάμου. Όταν έχει γίνει πολιτικός γάμος και παρεμβάλλεται διαζύγιο, απαιτείται και το διαζευκτήριο του πολιτικού γάμου.

 Το διαζύγιο επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση μοιχείας. Άλλο λόγο δεν δέχεται ο Θεός. Επίσης σε περίπτωση θανάτου του ενός από τους 2 συζύγους,επιτρέπεται η σύναψη δεύτερου γάμου.Όμως ο 2ος   ή 3ος γάμος γίνονται αποδεκτοί «κατ' οἰκονομίαν» μόνο,ως παραχώρηση για την ανθρώπινη ατέλεια και την ανθρώπινη αμαρτία.Γι'αυτό και η ακολουθία για τους δίγαμους δεν είναι όπως η ακολουθία του 1ου γάμου,αλλά είναι μια σύντομη ανάπτυξη της ακολουθίας των αρραβώνων. Στερείται δηλαδή του δοξολογικού  και ευχαριστιακού κλίματος του 1ου γάμου. Γίνονται αποδεκτοί όμως και ο 2ος και ο 3ος γάμος από τη φιλανθρωπία της Εκκλησίας.